Cmentarz żydowski i synagoga znajdują się na terenie Židenic – to część miasta sąsiadująca bezpośrednio z historycznym centrum miasta. Cmentarz leży przy ulicy Nezamyslova, a synagoga – na ulicy Skořepka.
Synagoga Agudas Achim zbudowana została w roku 1936 roku, według projektu archtekta Otto Eislera. Dziś jest uznawana za jeden z ciekawszych przykładów architektury funkcjonalistycznej. Charakterystyczne dla tej budowli jest wielkie okno złożone trzydziestu części. Okno rozkłada się na dwa poziomy synagogi. Wejście z ulicy do budynku znajduje się od strony południowej. Sama sala obrzędowa i bezpośrednie wejście do niej nakierowane są na wschód (ku Jerozolimie). Centralnym miejscem świątyni jest bima – podwyższenie dla kantora ustawione wśród ław dla mężczyzn (184 miejsca). Najważniejszym miejscem w synagodze jest Aron ha-kodesz – szafa ołtarzowa (usytuowana oczywiście na ścianie wschodniej), gdzie przechowuje się zwoje Tory. Szafa zasłonięta zdobną tkaniną, zwaną parochet. Nie zabrakło też innych typowych składników wyposażenia synagogi: wieczne światło (Ner tamid), siedmioramienny żydowski świecznik (menora), oraz krzesła dla kantora i rabina. Nad salą znajduje się trójstronna galeria z ławami dla kobiet (102 miejsc). Na galerię da się wejść schodami z korytarza. Na piętrze znajduje się również zimowa sala do modlitwy. Na obu piętrach znajdują się pomieszczenia sanitarne.
W czasie gdy budowano Agudas achim, całkiem niedaleko stała tzw. Wielka Synagoga – ta była naprawdę wielka i została spalona, zburzona i rozgrabiona przez nazistów w marcu 1939 roku. Agudas achim, jako nierzucająca się w oczy, uniknęła tragicznego losu. Niestety nie można mówić o zaniku antysemickich zachowań w dzisiejszych czasach, chyba dlatego przed wejściem do synagogi zostałam przeskanowana pod kątem posiadania niebezpiecznych narzędzi. Synagoga służy wiernym do dzisiaj. Jest to z resztą jedyna czynna synagoga na terenie Moraw i czeskiego Śląska.
Z tego co zdążyłam się zorientować, synagoga nie jest dostępna do indywidualnego zwiedzania. Zwiedzić wnętrze można przy okazji różnych akcji.
Brneński cmentarz żydowski w Židenicach powstał w pierwszej połowie dziewiętnastego wieku. Na powierzchni trzech i pół hektara znajduje się około 9000 nagrobków, zróżnicowanych pod względem wielkości i wzornictwa. Największe i najwystawniejsze są nagrobki należące do znakomitości gminy żydowskiej w Brnie, głównie rodzin przemysłowców, jak Gomperz, Placzek czy Löw-Beer. Grób ma tutaj między innymi twórca wspomnianej synagogi i pierwszy dyrektor zoo w Brnie – Otto Eisler, czy też Emil Tugendhat – ojciec Fritza Tugendhata, zleceniodawcy budowy i właściciela willi nazwanej później właśnie Tugendhat. Jedną z bardziej znanych osób pogrzebanych na żydowskim cmentarzu w Brnie jest aktor i reżyser, który jako pierwszy Czech zaistniał w Hollywood – Hugo Haas. Oczywiście nie można pominąć pomnika ofiar holokaustu.
Cmentarz poza sobotą i świętami żydowskimi otwarty jest dla turystów w godzinach 9-17 (poza sezonem do 16, a w piątek do 15). Panowie, pamiętać należy o nakryciu głowy. Od siebie muszę zaznaczyć, że cmentarz robi naprawdę wielkie wrażenie. Židenice nie należą do najciekawszych części Brna (moim zdaniem), więc kiedy przechodzimy przez bramę cmentarza ogrodzonego wysokim murem, można mieć wrażenie wejścia do sekretnego ogrodu. Wewnątrz panuje półcień i względna cisza, zupełnie inny świat niż za murem. Nagrobki tworzą w pewnym sensie labirynt, mimo iż cmentarz podzielony na sektory aby ułatwić szukanie poszczególnych nagrobków.
Gorąco polecam.
